استارین وب

​

 ​

نام علمی:

Agastache foeniculum

تیره:

Lamiaceae

برای نخستین بار، وجود گل مکزیکی (آق اوستا) در سال 1911 در اروپا گزارش شد. این گیاه به صورت خودرو در تپه های سنگی نواحی مدیترانه واقع در شمال و غرب اروپا می روید و در سطوح وسیعی در مولداوی کشت می شود. در سال 1961، مردم شمال آمریکا از زمان های دور از این گیاه در مواد غذایی، نوشیدنی و همچنین از گل های آن در تهیه سوپ استفاده می کردند. آنها همچنین از ریشه پخته این گیاه برای مداوای بیماری های ریوی استفاده می کرده اند.

پیکره رویشی این گیاه حاوی اسانس است. از آنجا که متیل کاویکول بیشترین مقدار اسانس را تشکیل می دهد، از گل مکزیکی به عنوان مخزن متیل کاویکول استفاده می شود.. از مواد موثره این گیاه، در صنایع غذایی، داروسازی و آرایشی و بهداشتی و همچنین در صنایع بستی سازی استفاده می شود. از این گیاه، دارو هایی برای معالجه بیماری های ریوی و سرفه نیز استفاده می شود.. اسانس گل مکزیکی، خاصیت ضد باکتریایی و قارچی دارد. گل های این گیاه عسل آور هستند. این گیاه در فلور کشور ما وجود ندارد، بذر آن توسط مرحوم دکتر امید بیگی به ایران آورده شده است و نام گل مکزیکی یا آق اوستا برای آن انتخاب کردند.

گیاهشناسی

گل مکزیکی، گیاهی است علفی، چند ساله. منشا این گیاه جنوب آمریکا گزارش شده و در تمام نواحی مکزیک می روید. ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد و بین 50 تا 180 سانتی متر است. ساقه علفی، مستقیم و چهار گوش است. سطح ساقه صاف و کم و بیش کرکدار است. ساقه منشعب و در انتهای ساقه اصلی ساقه های فرعی گل ها پدیدار می شوند.

برگ ها به شکل قلب و نوک تیز هستند که به طور متقابل روی ساقه قرار می گیرند. سطح برگ ها برجستگی دار است و از دمبرگ طویلی برخوردارند. سطح برگ ها کم و بیش کرک دار است. برگ های جوان بنفش رنگ هستند که با گذشت عمر رنگ آن ها سبز تیره می شود. برگ ها معطر بوده و بوی آنیسون یا رازیانه می دهند.

گل ها در انتهای ساقه اصلی و ساقه های فرعی پدیدار می شوند. گل ها، کوچک، نر ماده، سفید یا بنفش رنگ هستند. گل ها به صورت متراکم در کنار یکدیگر بر روی میله ای به طول 4 تا 15 سانتی متر قرار می گیرند. طمان ظهور گل ها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. گل ها معمولا از اواخر بهار به تدریج ظاهر می شوند.

ریشه مستقیم به طول 20 تا 30 سانتی متر و از انشعاب هایفراوانی برخوردار است. ریشه های جوان قهوه ای تیره و نرم است. که با گذشت عمر کم و بیش چوبی می شود.

میوه فندقه، قهوه ای رنگ، دانه ها یضوی شکل و دارای سطحی کاملا صاف است. وزن هزار دانه 4/0 تا 2/1 گرم است. دانه ها حاوی 30 درصد روغن است که 8/58 درصد روغن را اسید لینولنیک، 2/26 درصد آن را اسید لینولییک و 7/3 درصد آن را اسید پالمتیک تشکیل می دهد.

پیکره رویشی گل مکزیکی، حاوی اسانس است. مقدار اسانس بین 4/1 تا 2 درصد است. تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد اسانس از 46 ترکیب تشکیل شده که مهمترین آن را متیل کاویکول به مقدار 5/87 درصد تشکیل می دهد. از دیگر اجزای تشکیل دهنده اسانس، عبارتند از لیمونن (4/2 درصد)، 1و8 سینئول (2 درصد) و گلوبولول (4/1 درصد). بذر ها تا 2 سال قوه رویشی مناسبی برخوردارند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​